Wat betekent ‘leven in het hier-en-nu’?
Strikt genomen kán je enkel in het hier en nu leven want gisteren is definitief voorbij en morgen is er nog niet. Uiteraard wijzen de pleitbezorgers niet op dit fysisch gegeven. Zij pleiten er evenmin voor om vanuit een primaire reactie (genoegen ja, gevaar nee) te handelen met de situatie zoals die zich op dit ogenblik voordoet, zelfs al biedt die bv. opportuniteiten. Het advies is niet om zoals een kip te pikken naar wat voor je neus ligt en dan weer verder te lopen, zelfs al vind je op deze manier veel ‘lekkers’. Harrison Owen, de ‘vader’ van de Open Space Technology, noemt dit het ‘smalle nu’, het nu dat slechts een seconde duurt. Wil je bewuster het leven ‘nu’ beleven als een Open Space vol aan mogelijkheden dan hanteer je beter een ‘breder nu’.(1)
Dan zie je dat je op ieder moment een bundeling bent van lessen en trauma’s uit het verleden én strevingen en verlangens naar de toekomst. Het is daarbij nuttig een onderscheid te maken tussen ‘gevoelens’ en ‘emoties’. (2) Leven in het hier-en-nu daagt je uit om geen emotionele energie in het verleden te laten liggen en niet emotioneel te reageren op je dromen.
Met een ‘breder nu’ zie je dat je verantwoordelijk bent voor de gevolgen van je keuzes hier-en-nu. Je weet dat gevolgen en consequenties behoren bij het moment ‘nu’ en tegelijk veel langer dragen dan het moment ‘nu’.

Was is je actueel doel en in welke richting loopt je leven?
Vanuit Pad-vindend leiderschap kies je op ieder moment bewuster welke stap je zult zetten. Je bent niet bezig met de vierde stap die wellicht volgt op stap drie, wel met de gevolgen van je eerstvolgende stap, nu. Je weet immers niet waar je zult staan na drie stappen.
Of je pad hier-en-nu naar boven of naar beneden loopt,
naar links of naar rechts,
hangt af van je volgende stap niet meer van je vorige stappen.
Waar je nu staat, is het gevolg van al je vorige stappen,
al je keuzes in het verleden, je bewuste en vooral je onbewuste keuzes.
Je volgende stap kan enkel vertrekken van waar je hier-en-nu staat
niet vanaf het punt waar je zou willen dat je zou staan.(3)
Tegelijk werkt Pad-vindend leiderschap vanuit duidelijke doelen die in een heldere richting gaan.
Een doel dient concreet en SMART te zijn (Specifiek Meetbaar Acceptabel Realistisch Tijdgebonden). Een doel is één stap op een lange weg. Een doel is als een knoopje dat je legt in een groot net dat je knoopt en dat je leven zal zijn. Daarom is het nuttig om zicht te hebben op welk type netwerk je wilt ontwikkelen en hoe dat kan binnen de gegeven actuele context. In welke ‘wereld’ wil jij leven? In welke ‘wereld’ kan jij je ontwikkelen? Aan welke ‘wereld’ geven jouw doelen mee vorm?
Dat is de richting die je geeft aan je leven. De richting helpt je om te kunnen beslissen welke stappen jij wilt stappen en welke niet, welke doelen er toe bijdragen en welke niet. Je hoeft de toekomst niet te kunnen voorspellen, maar het is deel van de uitdaging van je leven om zelf te bepalen wat zinvol is en wat niet. Wanneer je je richting kent, kan je op ieder moment duidelijker doelen stellen en je keuzes daar op afstemmen.
Voelen dat je op koers bent steunt je weerbaarheid en helpt je veerkracht groeien. Dan kan je hier-en-nu genoegens uitstellen en tegenslagen verdragen, ver dragen, want je weet waar je uiteindelijk naartoe wilt.
Met een beeld van je richting vind je tevens jouw balans tussen je eigenbelang en het gemeenschappelijk belang.
De stap die je vandaag zet wijzigt de condities voor al de volgende stappen.
Zo creëer je zelf je mogelijkheden, opportuniteiten, valkuilen,
uitdagingen, grenzen, muren, …
Met iedere stap creëer je je eigen weg.
Iedere stap is een knoop in je levensnetwerk.
Zo creëer je je eigen lot. (3)

Begin met het einde. Is ‘het’ einde, jouw einde?
In ‘De zeven eigenschappen van effectief leiderschap’ benoemt Stephen R.Covey eigenschap 1 ‘Wees proactief’ en als de tweede eigenschap ‘Begin met het einde voor ogen’.(4) Een lang citaat:
“Ook al is eigenschap 2 toe te passen in allerlei verschillende omstandigheden, het meest fundamentele referentiekader is vandaag beginnen met je een voorstelling te maken van het einde van je leven. … Door je het einde van je leven voor ogen te houden kun je vaststellen in hoeverre de dingen die je op een bepaalde dag doet, in overeenstemming zijn met de criteria die je zelf belangrijk vindt. … Wellicht zijn we zeer actief, wellicht ook zeer efficiënt, maar we zijn pas werkelijk effectief als we het einde kennen. …”
‘Kennen’ betekent hier ‘zelf bepalen’. Dat is geen wetenschappelijk ‘weten’. Het gaat niet om evidence based facts. Het gaat er om hoe jij naar je leven kijkt en van daaruit naar wat je vandaag, in het hier-en-nu, ervaart en hoe je je mogelijkheden, je uitdagingen en je grenzen kent.(5)
“Alles wordt tweemaal geschapen. Iets wordt eerst geconcipieerd en daarna materieel vorm gegeven. …Eigenschap 2 is gebaseerd op principes van persoonlijk leiderschap. Dit betekent dat leiderschap de eerste schepping is. Management is de tweede schepping. … Naarmate je voor beide scheppingen meer verantwoordelijkheid neemt, vergroot je je Cirkel van invloed. Je verkleint je Cirkel van invloed wanneer je je minder verantwoordelijk voelt voor de eerste schepping. … Ik hoef mijn leven niet in te richten op basis van mijn geheugen, ik kan het ook doen met behulp van mijn voorstellingsvermogen. Ik hoef niet voortdurend te putten uit mijn beperkt verleden, ik kan ook beroep doen op mijn onbeperkt potentieel. Ik kan mijn eerste schepper zijn. … Een van de effectiefste manier om te beginnen met het einde voor ogen is een persoonlijk statuut te schrijven. Het is jouw filosofie, jouw credo. Het is bedoeld voor wat jij wilt zijn (je persoonlijkheid) en wat je wilt doen in het leven (jouw bijdragen en prestaties) en het spreekt zich uit over de waarden en principes die hierbij horen. … Je zou je persoonlijk statuut kunnen beschouwen als je eigen grondwet. … Je verandert door een persoonlijk statuut te schrijven en te herschrijven. Je wordt namelijk gedwongen om je prioriteiten goed te overdenken en je gedrag af te stemmen op je waarden. Als je een persoonlijk statuut schrijft, beginnen anderen te merken dat je je niet meer laat leiden door de dingen die je meemaakt. Je hebt een plan ten aanzien van alles wat je probeert te realiseren en dat is opwindend.”
Je persoonlijk statuut en je eerste schepping bepalen je richting, de tweede schepping zet het eerstvolgende doel voorop.

Een laatste gedicht

Ik heb altijd geweten
dat ik uiteindelijk deze weg zou inslaan.
Maar gisteren wist ik niet
dat het vandaag zou zijn.

Ariwara no Narihara (Japanse dichter, 825-880)

(1) Lees meer in Open Space, een unieke leerervaring → Korte teksten
(2) Lees het bericht van 08/03/21 ‘Gevoelens en emoties onderscheiden’
of de tekst Medeleven Empathie Mededogen → Korte teksten
(3) Uit: Eigenzennige gedachten, een boek dat ik op het einde van het jaar op mijn website zet.
(4) Covey, Stephen R., De zeven eigenschappen van effectief leiderschap, Uitgeverij Contact 1993
(5) Meer in De Held met de Duizend Grenzen en Uitdagingen → Korte teksten