De rubriek ‘Acht vragen’ biedt je een Vragenkompas rond een algemeen geformuleerde werkvraag. Het is een voorbeeld welke eerste vragen mogelijk zijn. Herken je de werkvraag? Wat is jouw werkvraag? Welke vraag uit het Kompas zet jou aan om te starten met je zoektocht naar een oplossing voor je werkvraag?
Deze rubriek geeft dus geen oplossingen of tips hoe jij het moet aanpakken.
De tekst ‘Ter inspiratie’ die volgt biedt je enkele korte inspirerende gedachten aan.
Ik help je bij het leren werken met het Vragenkompas en met het stellen van de ‘juiste’ vraag. Contacteer me.

Hoe hou ik werk en privé in balans?

Andere vragen van lezers:
Hoe zorg ik er voor dat de kinderen niet lijden onder mijn thuiswerk?
Wat kan me stimuleren om fysiek in conditie te blijven bij thuiswerk?
Hoe zorg ik goed voor mezelf, zeker in deze corona-tijd?
Hoe zeg ik ‘nee’ wanneer collega’s op andere uren thuiswerken dan ik?
Hoe zorg ik er voor dat ik niet tussen wal en schip val?

Het Vragenkompas is contextueel, d.w.z. dat bij alle vragen die je kunt stellen de vraag er bovenop luidt: Hoe beïnvloedt de context deze vraag en het antwoord?
Klik op de afbeedling om ze te vergroten of te downloaden.

Ter inspiratie

Geen twee maar drie partijen
Bij het klassieke beeld van een balans tussen privé en werk vergeet men jou! Naast de relaties in de privésfeer en die in de werksfeer is er de belangrijke relatie met jezelf.
Er zijn dus drie belangen in het geding, drie gewichten om in balans te houden:
Hoe zorg ik voor het evenwicht tussen a) tijd voor de thuissituatie en de familie, b) tijd voor het werk en c) tijd voor mezelf?
Goed zorg dragen voor jezelf gebeurt niet alleen door iets te doen in huis maar ook buiten. Dat ‘buiten’ beperken tot de wereld van het werk is opnieuw een verarming van de aandacht voor jezelf. Dat roept de vraag op naar het vierde belang, naar de tijd voor vrienden en sociale relaties. Vallen die voor jou onder de privésfeer (we hebben gemeenschappelijke vrienden) of tot de werksfeer (mijn collega’s zijn mijn vrienden) of zijn die een steun in je persoonlijke sfeer (ik heb mijn eigen vrienden los van mijn familie)?
Jezelf wegcijferen mag edelmoedig klinken, het schept tegelijk een onrecht naar jezelf toe. Dat is het oude verhaal. Vertel jezelf een nieuw verhaal, een waarbij jij een erg zelfstandige figuur bent temidden van je zorg voor anderen.

Systemisch kijken
De tweedeling privé↔︎werk is het gevolg van het denken in tegenstellingen, duaal denken. Dat is zo oud als de mensheid. Aan de basis daarvan ligt het lijnig grondpatroon dat de mens heeft ontwikkeld van bij zijn ontstaan (1): je beleeft dag en nacht; er zijn mannen en vrouwen; we hebben twee benen om op te staan; er is goed en kwaad; er zijn vrienden en vijanden; er zijn leiders en volgers; etc.
Alles past daarenboven binnen een eenvoudig patroon van ‘oorzaak en gevolg’. Een probleem (en alle kwaad) heeft een oorzaak, de oplossing is het wegnemen van de oorzaak. Denken in tegenstellingen is slechts in beperkte gevallen erg nuttig. Het is een drastische vertekening van de werkelijkheid, het maakt alles erg simpel, té simpel. Het houdt daarenboven je denken en je verbeelding gevangen.
Wanneer je systemisch kijkt naar het leven (2) ontdek je dat patronen complexer zijn en dat er meer betekenisvolle samenhangen spelen. Je ziet een netwerk van factoren die elkaar beïnvloeden. (3) Privé staat niet los van werk, ze beïnvloeden elkaar wederzijds. Privé en werk beÏnvloeden hoe jij ontwikkelt en in welke mate jij ‘jezelf’ kunt zijn. Wanneer je eenvoudige schema’s verlaat (bv. een driehoek, een vierkant of een cirkel) en daarentegen een netwerk tekent (bv. een mindmap of een spinneweb) stel je al vlug vast dat veel meer factoren een sterke invloed hebben op een evenwichtige ontwikkeling en gezondheid: sociale relaties; opleiding, scholing, bijscholing en zelfstudie; ontspanning en sport; de natuur; gezonde voeding; zorg dragen voor anderen; iets betekenen voor de groep waar je deel van bent; etc.

Zorg dragen voor jezelf om zorg te dragen voor anderen
Zorgen voor evenwicht in je leven begint bij het goed zorg dragen voor jezelf. Jij bent de spil van je leven, diegene die keuzes maakt en beslist, ook al wordt je daarbij door vele mensen en diverse factoren beïnvloed. Wat jij vandaag doet of niet doet bepaalt mee wat morgen voor jou mogelijk is of niet (meer). Jij bent verantwoordelijk voor hoe jij reageert op wat er in jou, met jou en rondom jou gebeurt. (4). Je kunt overvallen worden door iets van buitenaf (thuis, op het werk, op de straat, in je buurt) maar hoe je dat aanpakt is jouw zaak.
Hoe je de uitdagingen in je leven zoveel mogelijk rustig en evenwichtig kunt aanpakken zijn vaardigheden die je leert in de ‘school van het leven’. Daarvoor is aandacht nodig voor jezelf. Je kunt maar goed zorg dragen voor iemand, een uitdaging of een project, indien je de opdracht rustig en evenwichtig aanpakt en dus eerst hebt gezorgd voor rust en evenwicht in jezelf, zowel fysiek als mentaal en emotioneel. Goed zorgen dragen voor jezelf is nodig om bv. een onderscheid te kunnen maken tussen wat is mijn ‘probleem’ en wat is het ‘probleem’ van de ander? (5)
Gericht en bewust aandacht geven, daar gaat het om. Aandacht geven aan jezelf, aan andere individuen, aan de groep waarin je leeft, aan de mensen waarmee je samenwerkt, aan grotere groepen waar je deel van bent. Geef extra aandacht aan de patronen die in elk van die situaties je leven mee bepalen. (3)

Als sociaal wezen dien je de kunst van het ‘alleen zijn’ te oefenen
Een tijdje alleen kunnen zijn, een eigen plekje hebben en inrichten (in huis, op het werk, in je omgeving), genieten van de stilte, je even afzonderen, … het zijn basiselementen van ieder sociaal wezen. De mens is een ‘sociaal dier’ wordt vaak gezegd, ja, maar sommigen leven graag als een ‘kuddedier’; dat hoeft niet.
Denken in de tegenstelling individu↔︎groep levert een vertekend beeld op. Wat goed was tienduizend jaar geleden is dat vandaag niet meer. Een sociaal wezen verdrinkt niet in de groep. Zij kan vlot bewegen in de groep, deelnemen aan groepsactiviteiten, én ze kan de groep verlaten, een tijdje alleen op pad gaan, andere groepen ontdekken en voelen hoe ze ook daar kan deelnemen.

(1) Lees het hoofdstuk ‘Het lijnig grondpatroon’ p. 19-26 in Drie grondpatronen om je leven te be-leven → Korte teksten
(2) Lees het hoofdstuk ‘Het systemisch grondpatroon’ p. 27-30 in Drie grondpatronen om je leven te be-leven → Korte teksten
(3) Op 12 mei 2021 verschijnt het nieuwe boek van de corporate antropoloog Danielle Braun: Patronen. Een must voor al wie relaties wil bekijken vanuit een ruimer, verbindend perspectief.
(4) Lees over het onderscheid tussen gevoelens en emoties in het hoofdstuk ‘Gevoelens en emoties’ in Medeleven Empathie Mededogen → Korte teksten
(5) Lees meer in Wie heeft er een probleem? Ik, hij, zij of wij? → Korte teksten