Profeten stillen je honger naar kennis

Marisol Escobar, Cultural Head 1973

Met ‘profeten’ verwijs ik naar die mensen die ‘profetische uitspraken’ doen, over wat er speelt in de wereld, de maatschappij, de gemeenschap. Ik denk daarbij aan sommige … filosofen, wetenschappers, spirituele leiders, politieke leiders, professoren, therapeuten, ‘heilige mannen’ en ander soort slimmerikken. “Kijk, zo steken de zaken in elkaar. Dit zijn de gevolgen en dat gaat er gebeuren. Zo moet je het aanpakken. Volg dit plan.”

Zonder volgelingen geen ‘profeet’ . Er zijn slechts een handvol volgelingen nodig die starten met het herhalen van het verhaal van hun profeet. Wat nog beter werkt: wanneer ze enthousiast de wereld intrekken en zijn ‘boodschap’ verkondigen. Een profeet kan zijn volgelingen daartoe trainen door het voorbeeld te geven en zelf rond te trekken en ‘Hét Verhaal’ te vertellen (off of on line).
Deze dynamiek vertrekt bij de ‘honger’ van de volgelingen. Hun profeet zal hen het juiste ‘voedsel’ schenken (en tegelijk zijn behoefte bevredigen om een profeet te zijn).
Ik heb een nieuwe versie geplaatst van: Wat doet je grijpen naar een theorie? (→ Korte teksten).
Daarin focus ik op je primaire cognitieve behoeften (= willen weten, kennen, verklaren, begrijpen, voorspellen). ‘Honger’ verwijst naar een tekort aan voedsel voor je cognitieve behoeften. Ik noem er hier een paar als voorbeeld.
Je hebt behoefte aan zingeving en aan een verklaring voor het ‘onverklaarbare’. Je hebt ‘honger’ naar verhalen en beelden die je raken en die beklijven en die je verzekeren dat het leven zin heeft, wat je ook te verduren krijgt. Je hebt nood aan de zekerheid dat ‘rechtvaardigheid’ écht bestaat, boven de wisselvalligheden van het leven. Een misdadiger die rustig sterft moet zijn verdiende straf krijgen. Indien dit niet gebeurt bij leven dan toch zeker na zijn dood, via een ‘opperrechter’ of via een ‘laatste oordeel’ of via de ‘karmische link tussen oorzaak en gevolg’.
Het is de ‘honger’ van de volgelingen die een profeet maakt.
Het zijn je cognitieve behoeften die je doen grijpen naar een verhaal, een theorie of een verklaring.

Alle behoeften hebben een schaduwkant maar gelukkig zijn er ook mogelijkheden om creatief je eigen ‘licht’ aan te steken. Naast ‘profeten’ kan je degelijke informatie vinden (via bv. onderzoeksjournalisten, wetenschappers, filosofen die een ‘dialogische geest’ hebben) zodat je je eigen mening kunt vormen en leren om te leven met onzekerheid, met een ‘onvolledig verhaal’ en met het bewust niet-weten.

Naast je cognitieve behoeften heb je uiteraard ook andere behoeften: fysieke, emotionele en relationele behoeften, de behoefte aan de beleving van schoonheid, enz. Bij deze behoeften voel je de nood aan zintuigelijke belevingen, lichamelijk contact, kunst, e.d. Een succesvol profeet zal trachten aan zoveel mogelijk behoeften te voldoen en dus zijn volgelingen diverse soorten ‘voedsel’ aanbieden. Dit maakt een kritische blik op de boodschap van de profeet nog moeilijker.

De illustratie: Wikiart © Fair use