Ik heb enkele maanden gewerkt aan het beeld ‘Transformatie’.
Transformatie of metamorfose is veel meer dan gewoon veranderen. Het betekent een flinke ommezwaai. Hét voorbeeld is de rups die zich in een cocon weeft en daarna als een vlinder tevoorschijn komt.
Het beeld dat ik heb ontwikkeld geeft die transformatie weer: hout (schors in dit geval) wordt water en wolken; de beweging en de lijnen zetten zich verder in een totaal andere gedaante. De natuur heeft de creatieve kracht om cellen te vormen in voortdurend wisselende gedaanten. Al duurt in de natuur een ‘dag’ van het veranderingsproces soms honderd jaar of meer.
De creatie van dit beeld was op zichzelf bij mij ook een transformatieproces: van een idee, een ruwe schets, een eerste aanzet, een nieuw idee en de voortdurende veranderingen tijdens het kappen.
Ik heb enorm genoten van het maken van dit beeld en voelde de dialoog die ik voerde met het materiaal.
Vandaag staat het beeld in Den Dolder (Nl), bij Anita Meun.

Inleiding

Indien het de eerste keer is dat je deze rubriek bezoekt, lees dan eerst hier de ‘Inleiding’!

Het thema: Veranderen

Je bent er je niet steeds van bewust maar vaker dan je denkt gebruik je vage algemene woorden en containerbegrippen. Het meest gebruikte containerbegrip is wellicht ‘liefde’. Het woord ‘liefde’ is een ver-taal-ing van het begrip ‘liefde’.(1) Je kunt het begrip immers uitdrukken op honderd verschillende manieren en telkens iets anders communiceren.
Iets gelijkaardigs gebeurt er met het begrip ‘veranderen’. Het woord ‘veranderen’ op zichzelf zegt weinig en dien je in elke concrete situatie uit te leggen wil je goed begrepen worden. Akkoord dit gaat op voor zeer veel woorden, niet alleen voor containerbegrippen. Wel kom je een stap dichter bij een efficiënte en effectieve aanpak indien je een uitdrukking kiest (verbaal of non-verbaal) die ‘juister’ aangeeft wat er in jouw concrete situatie eigenlijk aan de hand is. De keuze van het ‘juiste’ woord is cruciaal voor het denken en de beeldvorming van de betrokkenen (het bewuste en vooral het onbewuste). Bij een ander woord komt een andere aanpak voor ogen.
Alles begint bij het helder formuleren van je actuele concrete werkvraag. Wat is het probleem? ‘Veranderen’ is immers een oplossing! Wat moet ‘veranderen’ oplossen?
De woordenwolk-oefening helpt om het gepaste begrip en de gepaste uitdrukking te kiezen. Welk ander woord of welke andere uitdrukkingswijze (een beeld?) – anders dan ‘veranderen’ – kan de communicatie in jouw concrete situatie helderder maken?
Daarna volgen er vlot een hele reeks vragen: Waar wil je eindigen? Wat zou er moeten gebeuren? (doel, richting) Wie moet iets doen? Wie wil er iets doen? Wie heeft er hier belang bij? (betrokkenheid, belangen) Wat verwacht je dat iedereen doet? (middelen, strategie) Hoeveel nuances zijn er voor jouw ‘probleem’ en welke is in deze situatie gewenst of nodig? (inzicht, overzicht) Welke beslissing dringt zich op? (keuzemogelijkheden, beslissingsstrategie) Welke processen spelen een rol wanneer je concreet aan de slag gaat met ‘veranderen’? (systemische blik, context) Wat gebeurt er reeds zonder dat je er oog voor hebt? (bewegingen binnen het systeem) … Enz.(2)

Jouw woordenwolk

Teken je woordenwolk rond het begrip ‘veranderen’ en ontdek welk ander woord voor jou beter werkt.
• Neem een concrete situatie voor ogen waarin ‘veranderen’ sterk en dringend aan de orde is. Formuleer je actuele concrete werkvraag. Zonder een concrete case dreigt deze oefening louter spielerei te blijven.
• Noteer dertig woorden die jij vandaag associeert met het begrip ‘veranderen’. De eerste tien komen vanzelf, de volgende tien zijn vaak een variatie op de eerste woorden, voor de volgende tien moet je je inspannen en ga je een brug over. Daar moet je zijn.
• Onderlijn drie woorden die je dichter brengen bij wat er werkelijk aan de hand is en dat je een beter zicht geeft op wat er moet gebeuren.
Hoe ga je de situatie anders aanpakken wanneer je ze anders benoemt? Aan welke technieken denk je? Welke positieve beelden komen je voor de geest?

Teken eerst jouw woordenwolk alvorens mijn woordenwolk te bekijken. Hier mijn woordenwolk.  Staan er voor jou verrassende woorden bij? Hoe verrassen ze?

Begeleiding bij het tekenen van je woordenwolk of bij het thema

Je kunt steeds op mij beroep doen om je te begeleiden bij het tekenen van je woordenwolk of bij het thema. 
Maak een afspraak: francisgastmans@icloud.com

———-

Noten

(1) Over het belangrijke onderscheid tussen een ‘begrip’ en de vertaling ervan in een van de vele mogelijke talen lees je in Talen en taalgebruik
(2) Met het Vragenkompas wordt het makkelijker om de juiste vragen te stellen. Meer in De kunst van het vragen en het Vragenkompas

Tenslotte
Hoe teken je een woordenwolk? Dat staat uitgebreid in de tekst Wat is een woordenwolk? → Korte teksten – Heldere communicatie

De tekst Talen en taalgebruik heb ik uitgebreid en herwerkt.
Ik heb getracht het onderscheid tussen de notie ‘begrip’ en ‘woord’ duidelijker te maken. Begrippen zijn de kleinste bouwstenen van de menselijke communicatie. Een begrip opereert op een dieper niveau dan een woord of een andere uitdrukking. Het dient wel uitgedrukt te worden in een taal om te kunnen bestaan. Maar dat kan in alle mogelijke talen, zowel de verbale als de non-verbale, de beeldende en de tekentalen.

Ik heb ook de acht verschillende aspecten van communicatie samengevat in een beeld dat recht doet aan hun interafhankelijkheid en interactiviteit.

Het gevaar dreigt dat je denkt dat ik hiermee de zaken te ingewikkeld heb gemaakt (ook al sluit het aan bij je ervaringen in je dagelijkse communicatie). Een simpel model met eenvoudige voorbeelden en een stappenplan doet echter geen recht aan de systemische dynamiek van de menselijke communicatie en het inzetten van taal bij het samen leven.

Hier de nieuwe versie 22.0 van de tekst (81blz A5).

Inleiding

Indien het de eerste keer is dat je deze rubriek bezoekt, lees dan eerst hier de ‘Inleiding’!

Het thema: Stress

Je hebt het al eens ergens vernomen en wellicht zelf ervaren, er bestaat gezonde stress en ongezonde stress. Wat betekent ‘stress’ voor jou? Wanneer je een woordenwolk maakt (= dertig woorden die je associeert met het begrip ‘stress’) ga je ontdekken dat het een containerbegrip is waarin veel verborgen zit. Je kunt dan leren die woorden te gebruiken die beter weergeven wat je werkelijk voelt en waar je naartoe wil.
Oh ja, dan is het tevens nodig om aandachtiger je gevoelens waar te nemen. Wat voel je écht en hoe reageer je daar emotioneel op? Je reacties zijn immers niet je gevoelens. Je emoties zijn een manier om uiting te geven aan je gevoelens. (1)
Hoe werkt de manier waarop je vandaag stress uit? Is het stress verminderend of toch stress verhogend? Maak je positief gebruik van gezonde stress of reageer je toch teveel via ongezonde stress? 
‘Spontaan’ lucht geven aan je emoties blijft vaak steken in het oude overlevingsgedrag: vechten of vluchten of verstijven. Wanneer je vecht tegen je emoties versterk je ze daardoor alleen maar (bv. hard tegen een boom trappen omdat je kwaad bent en je je gefrustreerd voelt, dat lucht op maar het helpt niet, integendeel). Wanneer je vlucht voor je emoties verbergen ze zich op een plekje dieper in jou en daar maken ze je ziek. Wanneer je verstijft of bevriest bij je emoties kan je geen kant meer uit en daalt je zelfvertrouwen drastisch (bv. door een ruzie of een conflict te vermijden).
Eens je het onderscheid hebt gemerkt tussen gevoelens en emoties kan je kiezen welke emotionele uitdrukking beter werkt voor jou. ‘Beter’ kan dan zijn: druk verminderen, spanning laten wegvloeien, rust geven, ruimte bieden, rustiger ademen, een andere ‘oplossing’ zien, enz. In de literatuur rond stress staan honderd adviezen en technieken om je stress te doen dalen.
Ik heb maar één voorstel: maak je woordenwolk en kies een woord dat je leidt naar een aanpak die bij jou past. Ik weet het wel, snel van iemand een ‘oplossing’ krijgen lijkt handiger en je moet minder moeite doen. Je eigen oplossing kiezen verhoogt evenwel je zelfvertrouwen. Er is geen enkel bezwaar dat je eerst verschillende aanpakken uitprobeert. Je hoeft het niet van bij het eerste idee te vinden. Kies wel iets eenvoudigs, iets dat je overal kunt toepassen, bv. even over je neus wrijven of je schouders ophalen (niemand merkt het op). Het wordt sterker indien jouw ‘trucje’ een ritueel wordt, jouw juweeltje van een ritueeltje.

Jouw woordenwolk

Teken je eigen woordenwolk rond het begrip ‘stress’ en ontdek welk ander woord voor jou beter werkt.

• Neem een concrete situatie voor ogen waarin je sterk stress voelt of voelde.
• Noteer dertig woorden die jij vandaag associeert met het begrip ‘stress’. De eerste tien komen vanzelf, de volgende tien zijn vaak een variatie op de eerste woorden, voor de volgende tien moet je je inspannen en ga je een brug over. Daar moet je zijn.
• Onderlijn dan drie woorden die die je uitnodigen om je veeleer te ontspannen dan ‘lucht te geven’ aan je stress. Zit er geen enkel positief woord in je wolk? Draai dan een aantal woorden om naar hun tegendeel. Bekijk dan hoe het tegendeel je een idee kan geven dat zorgt voor ont-spanning. (Staat er bv. ‘bang’, zet het om naar ‘moedig’. Wie of wat heeft in het verleden je geholpen om moedig te zijn?) 
Hoe ga je de situatie anders aanpakken wanneer je ze anders benoemt? Aan welke technieken denk je? Welke positieve beelden komen je voor de geest?

Teken eerst jouw woordenwolk alvorens mijn woordenwolk te bekijken. Hier mijn woordenwolk.  Staan er voor jou verrassende woorden bij? Hoe verrassen ze?

Hulp gewenst bij het tekenen van je woordenwolk?

Je kunt steeds op mij beroep doen om je te begeleiden bij het tekenen van je woordenwolk. 
Maak een afspraak: francisgastmans@icloud.com

———-
(1) Meer over dit onderscheid in de tekst Medeleven Empathie Mededogen → Korte teksten

Tenslotte
Hoe teken je een woordenwolk? Dat staat uitgebreid in de tekst Wat is een woordenwolk? → Korte teksten – Heldere communicatie

Kom je hier de eerste keer?

Indien het de eerste keer is dat je deze rubriek bezoekt, lees dan eerst de ‘Inleiding’!

Zal ik je even doen twijfelen over het nut van ‘twijfelen’? (1)

Wat is gezonde en wat is ongezonde twijfel? Hoe voelt gezonde twijfel?(2)
Hoe beslis ik wanneer ik twijfel? Of ‘beslis’ ik niet en hou ik het enkel bij een ‘besluit’?(3)
Wat is er nodig om twijfel te doen overgaan in zekerheid?
Wat is de kracht van het ‘niet-weten’? Waarin verschilt ‘niet-weten’ van ‘twijfelen’?
Hoe kunnen begrippen als ‘twijfel’ en ‘zekerheid’ het groepsproces bevorderen dan wel belemmeren?
Hoe kan ik tijdens het twijfelen in mijn ‘eigen kracht’ blijven?
Hoeveel zekerheid heb ik nodig om nu een besluit om te zetten in een beslissing?
Hoe deel ik de ‘kracht van de onzekerheid’?
Welke positieve intentie zit er achter de twijfel van mijn partner?
Wat is er nodig om uit ‘het grote gelijk’ te komen en gezond te twijfelen?
Hoe ga ik om met gevoelens van onzekerheid en twijfel in mijn team?
Hoe neem ik ongezonde twijfel weg?
Op welk punt bereiken we ‘gedragen zekerheid’ zelfs indien er nog twijfels bestaan?
Hoe breng ik mijn klanten op een constructieve manier aan het twijfelen?
Hoe helpt bouwen op intuïtie en mijn buikgevoel?
Waar rust mijn ‘waarheid’ op en mag daar (door anderen) aan worden getwijfeld?
Hoe lang kan of mag ik twijfelen?
Wie twijfelt nooit? Zijn zij die nooit twijfelen in werkelijkheid blind, bv. voor gevaar?
Wat is een mooi verhaal over iemand die twijfelt / twijfelde?
Hoe buig ik het gevoel van onzekerheid in een groep om naar vertrouwen?
Hoe kan ik mijn twijfel delen met mijn team zonder hen onnodig meer te doen twijfelen?
Met welke vraag kan ik mijn twijfel delen als constructief element in onze zoektocht?
Wat is minimaal nodig om tot een gedragen beslissing te komen?
Wat zijn de criteria voor het nemen van een beslissing zonder de minste twijfel?
Hoe overstijg ik angst? Wat doe ik tegen wantrouwen?
Wat kan ik doen om vertrouwen in twijfel zichtbaar te maken? Wanneer heb ik dit ooit gevoeld? Wat ondersteunde dat vertrouwen in twijfel?
Hoe leer ik de ‘kunst van het twijfelen’? Hoe stimuleer ik het leerproces?
Wanneer en hoe weet ik iets met 100% zekerheid?
Hoe kan ik de drang naar 100% zekerheid loslaten?
Van wie verwacht ik het woord of de daad die mijn twijfel opheft en mij zekerheid geeft?
Wat is het ergste dat me kan overkomen wanneer ik twijfel (bij gezonde en bij ongezonde twijfel)?
Wat is het onderscheid tussen een ‘scepticus’ en een ‘eeuwige twijfelaar’?

Jouw woordenwolk

Teken je eigen woordenwolk rond het begrip ‘twijfelen’ en ontdek welk ander woord voor jou beter is in de actuele situatie.
• Neem een concrete situatie voor ogen waarin je sterk je twijfelen voelde.
• Noteer dertig woorden die jij vandaag associeert met het begrip ‘twijfelen’. De eerste tien komen vanzelf, de volgende tien zijn vaak een variatie op de eerste woorden, voor de volgende tien moet je je inspannen en ga je een brug over. Daar moet je zijn.
• Onderlijn dan de drie woorden die de actuele situatie die je voor ogen hebt het beste weergeven.
• Hoe ga je de situatie anders aanpakken wanneer je ze anders benoemt?

Het is goed om eerst jouw woordenwolk te tekenen alvorens mijn woordenwolk te bekijken.
Hier mijn woordenwolk. Staan er voor jou verrassende woorden bij? Hoe verrassen ze?

Begeleiding bij het tekenen van je woordenwolk

Je kunt steeds op mij beroep doen om je te begeleiden bij het tekenen van je woordenwolk.  
Maak een afspraak: francisgastmans@icloud.com

———-

Noten

(1) Dit zijn een aantal vragen die ik sprokkelde tijdens een workshop rond ‘Twijfelen, besluiten en beslissen’ die ik begeleidde.
(2) Over het onderscheid tussen gezonde en ongezonde twijfel lees je meer in het hoofdstuk 6. ‘Leerrijk mét onzekerheid en twijfels’ in de tekst: Leerrijker worden, het kán!(3) Lees de tekst: Besluiten of beslissen?

Tenslotte
Hoe teken je een woordenwolk? Dat staat uitgebreid in de tekst Wat is een woordenwolk? → Korte teksten – Heldere communicatie