Tagarchief: Gesprek

Vraag van de week (49)

Welke vraag heb je beleefd als een geschenk?

Het najaar kent een concentratie aan grote feesten. Overal ter wereld wordt er gevierd, in alle levensvisies. Een geschenk geven hoort daar steeds bij. Het is goed om even stil te staan bij de vraag welke vraag jij hebt beleefd als een geschenk. Welke vraag koester je nog steeds omdat het effect ervan nog immer voelbaar is? Het kan best een vraag zijn die je jaren geleden hebt gekregen of een die gisteren naar jou werd gestuurd. Wat maakte de vraag zo bijzonder? Waar raakte ze jou? Wat voel je vandaag nog?
Wanneer je daar wat zicht op krijgt kan je die kenmerken gebruiken om op jouw beurt een vraag aan te bieden aan wie je lief is of aan een van je vrienden. Geef een ‘juiste’ vraag als geschenk. Een ‘juiste’ vraag is persoonlijk, raakt de ander in het hart, draait om iets dat wellicht van levensbelang is voor de ander, wijst op iets dat verder reikt dan de horizon, gaat voorbij het ‘onmiddellijk nuttige’ en het effect kan jaren uitdijen. Misschien heeft de andere uren stilte nodig om je vraag-geschenk uit te pakken. Laat haar of hem die tijd.

Edel zwijgen is actieve stilte

Ik heb een nieuwe ‘Korte tekst’ toegevoegd: De kunst van het edel zwijgen – Edel zwijgen werkt vaker efficiënter dan je mening geven.
We vinden het heel gewoon om regelmatig, zo niet voortdurend, onze mening te geven. Vrije meningsuiting is een recht van iedere burger. Gelukkig, want dankzij het duidelijk uiten van hun mening hebben burgers in het verleden politieke en sociale rechten verworven waarvan wij nog steeds genieten. Het is de laatste decennia echter een gewoonte geworden om vrij snel een mening te geven of ongenuanceerd feedback te geven. We wijzen anderen op wat wij denken en voelen bij hun gedrag of hun beslissingen. Er is een cultuur gegroeid die het begrip ‘assertiviteit’ in de praktijk gelijkschakelt met ‘ongezouten je mening geven’.
Sommigen zijn nog een stap verder gegaan en hebben de houding aangenomen dat ze om het even hoe hun mening mogen geven en om het even wanneer en dat ze niet verantwoordelijk zijn voor de reactie van de ander of voor de gevolgen. “Dat is het probleem van de ander.”
Er is echter een verschil tussen ‘ongezouten je mening geven’ en ‘respectvol je ongezouten mening geven’. In het eerste geval is je manier van communiceren ongezouten, niet respectvol. In het tweede geval gaat het om de aard van je mening, die stevig en zonder omwegen is (inhoudelijk) en die je respectvol meedeelt (zodat die ook wordt gehoord!).

Moet ik dan leren mijn mond te houden? Moet ik dan alles inslikken? Gewoon alles over me heen laten komen? 
Neen, dit soort zwijgen is niet ‘edel’ en werkt negatief, zowel voor jezelf als voor de ander. Het betekent dat je je gevoelens blokkeert. Je houdt je frustraties en je kwaadheid vast in je hart en je hoofd. Dit soort ‘zwijgen’ is in feite conflict vermijdend gedrag.
Edel zwijgen is gans anders. Bij edel zwijgen voel je je goed, heb je respect voor je gevoelens en voor de gevoelens van de ander. Je houdt niets vast, integendeel, je laat de zaken los (1).
Je parkeert de dingen niet voor later, neen, je houdt er nu mee op, je geeft er niet langer energie aan, je voedt de gedachten niet verder, je houdt op met het innerlijk gesprek. Je ontspant je want je hecht je niet meer aan frustrerende gevoelens. Je doet dit niet omdat het moet maar omdat je dat wil, omdat je voelt dat het je deugd doet, dat je er beter van wordt.

Lees het volledige verhaal → Korte teksten

(1) Lees meer in: Wu-wei – Bereik meer met actief niet-doen → Korte teksten

Vraag van de week (41)

Welke vraag werkt beter dan een ‘had-vraag’?

Hoe vaak hoor je “Had je dat niet anders kunnen aanpakken?”? Nog veel te veel. Er zijn geen domme vragen … behalve deze. Het antwoord is bij voorbaat duidelijk: ja. Want alles kan altijd ‘anders’ aangepakt worden, slechter of beter of met een lichte variatie. Met deze vraag schiet je niets op. Evenmin met de vraag “Hoe had je het anders kunnen aanpakken?”. Met een had-vraag verwijs je naar het verleden … dat er niet meer is. Het leven is geen generale repetitie, het leven is voortdurend hier en nu op de planken staan voor een volle zaal. Je kunt niet even iets herhalen, even terugstappen en het anders gaan doen. Het levert niets op om iemand te wijzen (en te verwijten) dat hij iets verkeerds heeft aangepakt. Iedereen is er meer mee gebaat om lessen te trekken uit het verleden en de blik te richten op de volgende stap. Dat is de houding van de Pathfinder.(1)
Hoe kan je de had-vraag omzetten naar een werkende nu-vraag? Wanneer ik het Vragenkompas gebruik kan ik uit acht richtingen een vraag kiezen en de blik richten op de context. Dit zijn voorbeeldvragen, d.w.z. je past de woorden aan aan de persoon en aan de context. In iedere richting kunnen meer vragen worden gesteld. Het doel is om met één van deze vragen een ander gesprek te starten: constructief, oplossingsgericht, toekomstgericht, waarderend.
(1) Dat lees je in het gratis boek: Pathfinder – Samen de juiste weg vinden → Boeken

Vraag van de week (35)

Welke vraag wil jij voorleggen aan beleidsmakers die het advies van virologen volgen?

Er worden in deze coronatijd veel maatregelen opgelegd aan de bevolking op advies van virologen. Dat niet iedereen het ermee eens is mag inmiddels duidelijk blijken. Waar loopt het mis? Het is uiteraard verstandig om als beleidsmaker het advies van experten te vragen. Het is eigen aan experten om zich te focussen op hun vakgebied en daarin een specialist te worden op een klein onderdeel van dat gebied. Niets mis met experten. Er is wel iets mis wanneer niemand meer het overzicht houdt van het volledige blikveld. Om dat overzicht te krijgen dien je niet één type expert aan tafel te hebben maar een expert voor elk aspect van het leven. Beleidsmakers dienen ‘overzicht-specialisten’ te raadplegen, zij die deskundig zijn in het meer dan drie ballen in de lucht houden. Je kunt het bv. virologen niet kwalijk nemen dat zij in virus-hokjes denken, dat zij zich richten op deelaspecten van deelaspecten. Hun inzicht is meer dan waardewol … binnen het geheel. Voor een zicht op dat geheel heb je een andere bril nodig. Op z’n minst dien je systemisch te kijken en alle elementen van het systeem te kennen. Het volstaat niet om drie of vier elementen er uit te halen.
De maatregelen die nu worden opgelegd aan de bevolking zijn op één manier nuttig om verspreiding van het virus te voorkomen. Het zijn echter maatregelen die voorkomen uit een tunnel-visie, die van één soort specialist. De schade die ze aanrichten aan de andere kant van het systeem zien ze niet. Ze focussen enkel op het ‘beestje’, niet op het ganse systeem. In dat systeem zitten ook mensen, mensen die soms rationeel, soms irrationeel handelen, soms emotioneel, soms paniekerig. In het systeem zitten alle elementen van het leven van mensen: hun behoefte aan veiligheid, aan geborgenheid, aan inkomen, maar ook aan inzicht hebben alvorens iets opgelegd te krijgen, aan participeren, enz. We leven niet meer in tijd waar iets kan worden opgelegd van bovenaf en er van burgers worden verwacht dat ze slaafs de orders zullen volgen. “Wij willen het wél geweten hebben. Wij willen het wél weten!”
Indien burgers het niet begrijpen is er niets mis met de burgers maar met zij die de maatregelen opleggen en niet kunnen communiceren.
Het helpt wanneer de burgers dan laten horen wat ze willen weten en van welke specialisten. Daarvoor is het niet nodig te demonstreren en je frustratie te uiten. Het werkt efficiënter om vragen te stellen aan de beleidsmakers. Stel je vraag, leg die samen met anderen, verzamel vragen, geef die door aan je vertegenwoordiger in de klassenraad, in de schoolraad, in de patiëntenraad, in het parlement. De vertegenwoordigers dienen hun taak te vervullen: de vragen van betrokkenen verzamelen en op tafel leggen bij de beleidsmakers.
Alles start met jouw vraag. Wat is jouw vraag?
Het zou ook knap zijn indien specialisten hun bijdrage zien binnen het geheel. Dat ze zien dat ze slechts één aspect benaderen en dan nog op één manier. Dat ze begrijpen dat ze collega’s uit vele andere gebieden aan tafel moeten hebben, zelfs om hun eigen kennis te verdiepen. Niet alleen burgers dienen te leren hun vragen te stellen vanuit een zorg voor het systeem. Van experten mag worden verwacht dat ze dat ook leren..

World Café, dialoog in actie

World Café, dialoog in actie → ‘Korte teksten’
In tegenstelling tot de Open Space methodiek (die ik je vorige week presenteerde) is de World Café een erg gestructureerde aanpak. Het doel is om een duurzaam antwoord te vinden op een ‘brandende vraag’ vanuit een hoger perspectief dan het persoonlijk belang of het belang van het management.
Dat kan je bereiken door met een grote groep zeer efficiënt en effectief te werken. Je legt erg verschillende visies bijeen en zoekt naar de verbanden en patronen. Je overstijgt het persoonlijke ‘weten’ om vanuit ‘collectieve kennis’ betere resultaten te boeken.
De bijeenkomst zelf hoeft niet lang te duren: 3 à 4 uren. Wel gaat er een grondige voorbereiding aan vooraf en is de nazorg mee bepalend voor het uiteindelijke effect.

De focus van het World Café
– Zoveel mogelijk vruchtbare gedachten bijeenbrengen en die volledig tot hun recht laten komen.
– Alle ideeën met elkaar verbinden zodat kruisbestuiving plaats vindt.
– Daardoor de onderliggende vragen, patronen, structuren of systemen kunnen ontdekken.
– Iedereen waarderen voor hun inbreng. “Alles wat je aandacht geeft groeit.”
– Gestructureerd en gefocust werken zodat de tijd nuttig en efficiënt wordt gebruikt.
– De tijd gebruiken om opbouwend te werken en te werken aan goede relaties. Geen tijd en energie stoppen in kritiek geven, discussie of debat.
– Kennismanagement. De resultaten op een praktische wijze bijeenbrengen, ordenen en delen met elkaar en met personen buiten de groep.
– Kort en krachtig werken. Op enkele uren tijd een efficiënte uitweg vinden voor het gestelde probleem of een degelijk antwoord op een brandende vraag.
– Praktijkgericht leren om te dialogeren i.p.v. te discussiëren.

Geniet van het lezen van de tekst en bekijk welke aspecten je morgen reeds in praktijk kunt brengen.